การทำงานบริการสังคมแทนค่าปรับ

        คดีอาญาเมื่อศาลมีคําพิพากษาลงโทษปรับแลวผูตองโทษปรับตองนําเงินมาชําระคาปรับภายใน 30 วัน นับตั้งแตวันที่มีคําพิพากษา มิฉะนั้นจะถูกกักขังหรือยืดทรัพยแทนคาปรับ แตในปจจุบันไดมีผูรับโทษปรับตองถูกกักขังแทนคาปรับเปนจํานวนมากขึ้นซึ่งผูตองโทษปรับตองสูญเสียอิสรภาพโดยไมสมควร ทําใหบุคคลในครอบครัวไดรับความเดือดรอนและรัฐตองรับภาระในการดูแลเพิ่มมากขึ้น รัฐจึงแกไขประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 30/1 ปรับเปลี่ยนมาตรการลงโทษผูกระทําผิดเสียใหม คือการใหผูตองโทษปรับสามารถรองขอทํางานบริการสังคมหรือทํางานสาธารณประโยชนแทนคาปรับไดอีกทางเลือกหนึ่ง

ความหมายของการทํางานบริการสังคมแทนการชําระคาปรับ
      การทํางานบริการสังคม คือ การทํางานบริการใหแกสังคม ชุมชน หรือองคกรสาธารณกุศลโดยไมไดรับคาตอบแทนหรือคาจางภายในระยะเวลาที่ศาลกําหนด ประเภทงานบริการสังคม ไดแก
      1.  การพัฒนาหรือทําความสะอาดสถานที่สาธารณะ เชน วัด โรงเรียน สวนสาธารณะสถานที่ทองเที่ยว เปนตน
      2.  การดูแลสวนปา หรือสวนสาธารณะ
      3.  การชวยเหลือ ดูแล อํานวยความสะดวก หรือใหความบันเทิงแกคนพิการ เด็กกําพรา คนชรา ผูปวย ในสถานสงเคราะห หรือสถานพยาบาล
      4.  การสราง ซอมแซมอาคารสถานที่ราชการ เชน ชางไม ชางประปา ชางไฟฟา และชางสี เปนตน
      5. การเปนผูฝกสอนวิชาชีพตางๆ
      6. กิจกรรมอื่นๆ เชนการทํางานในหองสมุด การทาสีเครื่องหมายจราจร การบริจาคโลหิต เปนตน

หลักเกณฑการขอทํางานบริการสังคมแทนคาปรับ
      1. เปนบุคคลธรรมดา
      2. ศาลลงโทษปรับ
      3. ผูตองโทษปรับไมมีเงินชําระคาปรับ

สถานที่ยื่นคํารอง
     1.  ยื่นคํารองไดที่ศาลชั้นตนที่ตัดสินคดีจํานวนชั่วโมงที่

จํานวนชั่วโมงที่ถือเปนการทํางานหนึ่งวัน
      การกักขังแทนคาปรับถืออัตราวันละ 500 บาท ศาลพิพากษาปรับ 10,000 บาท จะถูกกักขังแทนคาปรับ 20 วัน ในกรณีขอทํางานบริการสังคมแทนคาปรับก็จะตองทํางานทั้งหมด 20 วันเชนกัน แตจํานวนชั่วโมงของการทํางานของประเภทงานแตละงานจะไมเทากันจํานวนชั่วโมงที่ถือวาเปนการทํางานหนึ่งวันมีดังนี้
      1. งานชวยเหลือดูแลเด็กในสถานสงเคราะหหรือสถานพยาบาล งานวิชาการหรือสถานบริการดานการศึกษา เชน การสอนหนังสือ การคนควาวิจัย หรือการแปลเอกสาร เปนตน ใหการทํางานตามจํานวนชั่วโมงที่ศาลจะไดกําหนด 2 ชั่วโมง ถือเปนการทํางาน 1 วัน
      2. งานวิชาการ หรืองานบริหารดานการศึกษา เชน การสอนหนังสือ การคนควาวิจัย หรือ การแปลเอกสาร เปนตน ใหการทํางานตามจํานวนชั่วโมงที่ศาลจะไดกําหนด แตไมเกิน 2 ชั่วโมงถือเปนการทํางาน 1 วัน
      3. งานวิชาชีพ งานชางฝมือ หรืองานที่ตองใชความชํานาญหรือที่ตองใชความเชี่ยวชาญเฉพาะ เชน งานเครื่องยนต กอสราง คอมพิวเตอร เปนตน ใหการทํางานตามจํานวนชั่วโมงที่ศาลจะได กําหนด 3 ชั่วโมง ถือเปนการทํางาน 1 วัน
     4.งานบริการสังคมหรือบําเพ็ญสาธารณะประโยชนที่ไมตองใชความรูความเชี่ยวชาญอื่นๆนอกจากสองขอที่กลาวขางตนเชนงานทําความสะอาดพัฒนาสถานที่สาธารณะงานปลูกปาหรือดูแลสวนปา หรือสวนสาธารณะ งานจราจร เปนตน ใหการทํางานตามจํานวนชั่วโมงที่ศาลจะไดกําหนดแตไมเกิน 4 ชั่วโมงถือเปนการทํางาน 1 วัน

ประโยชนที่จะไดรับจากการทํางานบริการสังคมแทนคาปรับ
      1. ตอผูตองโทษปรับ
         ผูตองโทษปรับ ไดรับการปลอยตัวเปนอิสระโดยไมตองถูกกักขังแทนคาปรับ ทําใหสามารถประกอบอาชีพเลี้ยงดูครอบครัวไดตามปกติ นอกจากนี้หากเปนการทํางานที่มีระยะเวลาที่ตอเนื่องกัน ก็จะเปนการฝกวินัย ความรับผิดชอบ ทักษะ และประสบการณในการทํางาน จะกอใหเกิดความภาคภูมิแกผูตองโทษปรับ ที่มีความรูสึกภูมิใจแกผูตองโทษปรับดวย เชนการทําสนามเด็กเลนของหมูบาน การพัฒนาแหลน้ําขงชุมชน
      2. ตอชุมชนและสังคม
         เปนการเปดโอกาสใหชุมชน และประชาชนเขามามีสวนรวมในกระบวนการยุติธรรม เชน การเขามาเปนหนวยภาคีการทํางานบริการสังคมแทนคาปรับ หรือรับเปนผูดูแลการทํางานบริการสังคมของผูตองโทษปรับ และชุมชนยังไดงานจากผูตองโทษปรับดวย
      3. ตอรัฐ
         รัฐไมตองเสียคาใชจายในการสรางสถานที่กักขัง หรือคาใชจายในการควบคุมดูแลผูตองโทษปรับที่ถูกกักขัง

เอกสารที่เกี่ยวข้อง

1. ระเบียบราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรม ว่าด้วยการกำหนดจำนวนชั่วโมงที่ถือเป็นการทำางานหนึ่งวันและแนวปฏิบัติในการให้ทำงานบริการสังคมหรือสาธารณประโยชน์แทนค่าปรับและการเปลี่ยนสถานที่กักขัง (ฉบับที่ ๓) พ.ศ. ๒๕๖๕
2. ระเบียบราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรม ว่าด้วยการกำหนดจำนวนชั่วโมงทำงานบริการสังคมแทนค่าปรับ พ.ศ.2560
3. พรบ.แก้ไขเพิ่มเติม เกี่ยวกับการทำงานแทนค่าปรับ พ.ศ. 2559 
4. ระเบียบราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรม ว่าด้วยการกำหนดจำนวนชั่วโมงทำงานบริการสังคมแทนค่าปรับ พ.ศ.2546